Η Alison Bechdel είναι ένα από τα πιο αναγνωρισμένα ονόματα στα κόμικς – ιδιαίτερα επειδή το έργο της έχει ξεπεράσει τα όρια του μέσου για να επηρεάσει πολλές πτυχές της ποπ κουλτούρας. Το μνημειώδες απομνημονεύμά της, Θανατάδικο (Fun Home), έχει προσαρμοστεί σε μιούζικαλ του Μπρόντγουεϊ που έχει κερδίσει πέντε βραβεία Tony και το κόμικ της, Dykes to Watch Out For, αναφέρεται ακόμα ως ένα κορυφαίο δείγμα του μέσου. 

Το 2014, η Bechdel έλαβε μια υποτροφία MacArthur και το 2019, εντάχθηκε στο Hall of Fame των Βραβείων Harvey μαζί με τον δημιουργό του Hellboy, Mike Mignola. Το πιο πρόσφατο βιβλίο της, ένα graphic novel για τη δια βίου εμμονή της με την φυσική κατάσταση και την άσκηση με τίτλο The Secret to Superhuman Strength, έλαβε εξαιρετικές κριτικές κατά την κυκλοφορία του το 2021 και ανακηρύχθηκε το Καλύτερο Graphic Novel της χρονιάς από το Publishers Weekly.

Ας δούμε 2 από τα σημαντικότερα έργα της Alison Bechdel:

Dykes to Watch Out For

Το “Dykes to Watch Out For” (DTWOF) ήταν ένα εβδομαδιαίο strip κόμικ που κυκλοφορούσε από το 1983 έως το 2008 στην αμερικανική εφημερίδα Funny Times. Επίσης, δημοσιεύθηκε σε πολλά λοατκι έντυπα και αναρτήθηκε διαδικτυακά. Ακολουθώντας τα βήματα πρωτοπόρων των queer κόμικς όπως οι Mary Wings, Roberta Gregory, Larry Fuller και Howard Cruse, η Alison Bechdel παρουσίασε μια πρώιμη, συνεχή ματιά στις λεσβίες.

Στην εισαγωγή της συλλογής “Essential Dykes to Watch Out For” (μια συλλογή του 2020 που εκδόθηκε από την Mariner Books), η Bechdel αναφέρει πως το έργο της αποτέλεσε μια εισαγωγή στον λεσβιακό πολιτισμό για πολλούς αναγνώστες και για μερικούς ακόμη και καθόρισε την εμπειρία του να είναι κάποιος λεσβία.

Σε μια συνέντευξη του 2021 στο website Autostraddle, η Bechdel εξέφρασε την φαινομενική της ανησυχία για αυτή την πτυχή του έργου της: «Τώρα που έχει υπάρξει μια τόσο μεγάλη άνθιση του λεσβιακού πολιτισμού και υπάρχει τόσο πολύ περισσότερο υλικό εκεί έξω, δεν το νιώθω τόσο έντονα πια. Αλλά πάντα με ενδιέφερε όταν άκουγα από νεότερες γυναίκες που έλεγαν, “Οι πρώτες λεσβίες που γνώρισα ήταν οι χαρακτήρες των κόμικ σου.” Ξαφνικά άρχιζα να σκέφτομαι αν είχαν υπάρξει καλά πρότυπα ή κακά πρότυπα.»

Ανεξάρτητα από το αν οι χαρακτήρες στο “Dykes to Watch Out For” είναι καλά πρότυπα, το αφηγηματικό και καλλιτεχνικό στυλ της Bechdel  έχει σαφώς επηρεάσει πολλούς σύγχρονους δημιουργούς, από τον Archie Bongiovanni (Grease Bats, Mimosa) μέχρι τον Ren Strapp (Reine).

Επιπλέον, το ‘Bechdel-Wallace test’ προέρχεται από το “Dykes to Watch Out For”. Πρωτοεμφανίστηκε στο strip του 1985, ‘The Rule’, όπου δύο γυναίκες συζητούν για το να δουν μια ταινία, αλλά τελικά αποφασίζουν να πάνε μαζί στο σπίτι, καθώς καμία από τις ταινίες στο τοπικό θέατρο δεν πληροί τις απαιτήσεις τους. Αυτές οι απαιτήσεις, όπως τις εκθέτει μία από τις γυναίκες, είναι τριπλές: η ταινία πρέπει να έχει τουλάχιστον δύο γυναίκες, που να μιλούν μεταξύ τους, για κάτι άλλο εκτός από έναν άντρα. Το strip σχολιάζει το πώς οι queer γυναίκες ήταν αποξενωμένες από τον κινηματογράφο και τη διασκέδαση τη δεκαετία του ’80, και αυτό το σχόλιο εξακολουθεί να είναι επίκαιρο και σήμερα.

Σε μια ανάρτηση στο blog της το 2013, η Bechdel ανέφερε ότι «έκλεψε την ιδέα» του τεστ από τη φίλη της Liz Wallace και σημείωσε ότι πιστεύει πως η Wallace ίσως το «έκλεψε η ίδια από τη Virginia Woolf, η οποία έγραψε σχετικά το 1926.»

Παρόλο που το ‘Τεστ Bechdel-Wallace’ δημοσιεύτηκε στο ‘The Rule’ το 1985 (και το βιβλίο της Woolf “A Room of One’s Own” δημοσιεύτηκε 59 χρόνια νωρίτερα), έγινε δημοφιλές στις αρχές της δεκαετίας του 2000 ως ένας τρόπος για να μετρηθεί αν μια ταινία είναι υπέρ ή κατά του φεμινισμού, καθώς και για να επισημανθεί η έλλειψη καλά ανεπτυγμένων γυναικείων χαρακτήρων στο Χόλιγουντ. Το τεστ είναι μόνο εν μέρει αποτελεσματικό σε αυτήν την εφαρμογή, επειδή δημιουργήθηκε σκοπίμως για να αντιμετωπίσει την αποξένωση των queer γυναικών, όχι όλων των γυναικών. Παρ’ όλα αυτά, η ξαφνική δημοτικότητά του έκανε την επιρροή της Bechdel στην ποπ κουλτούρα ακόμη πιο διαδεδομένη.

Το Θανατάδικο

Επίσης, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, το graphic novell της Bechdel, “Fun Home: A Family Tragicomic” (μτφ. Το Θανατάδικο) εκδόθηκε από την Houghton Mifflin. Το βιβλίο του 2006 καταγράφει την παιδική της ηλικία, την εφηβεία και την πρώιμη ενήλικη ζωή της στην αγροτική Πενσυλβανία με την δυσλειτουργική της οικογένεια, με ιδιαίτερη έμφαση στην περίπλοκη σχέση της με τον πατέρα της. Το “Θανατάδικο” είναι και μια ιστορία ενηλικίωσης και μια ιστορία αυτοαποκάλυψης.

Το έργο της πέρασε δύο εβδομάδες στη λίστα των μπεστ σέλερ των New York Times, κέρδισε επίσης το Βραβείο  GLAAD 2007, το Βραβείο Βιβλίου Stonewall για μη μυθοπλασία, το Βραβείο Λογοτεχνίας Lambda για Λεσβιακό Απομνημόνευμα και Βιογραφία και το Βραβείο Nonfiction Publishing Triangle-Judy Grahn. Ήταν υποψήφιο για τρία Βραβεία Eisner το 2007 και κέρδισε το βραβείο για το Καλύτερο Έργο Βασισμένο στην Πραγματικότητα, και έχει συμπεριληφθεί σε πολλές λίστες με τα καλύτερα βιβλία της χρονιάς έκδοσής του, της δεκαετίας και του αιώνα.

Το “Θανατάδικο” έχει αφαιρεθεί από σχολικές βιβλιοθήκες ή έχει απαγορευτεί σε συντηρητικές καμπάνιες για την αφαίρεση της queer λογοτεχνίας από τα ράφια. Ωστόσο, η επιρροή της ιστορίας ζει, ιδίως μέσω της ανάπτυξης μιας θεατρικής μουσικής προσαρμογής, η οποία δημιουργήθηκε για πρώτη φορά στη Διάσκεψη Δραματουργών Ojai το 2009 από τη Lisa Kron (κείμενο) και τη Jeanine Tesori (μουσική). Το “Θανατάδικο” έκανε το ντεμπούτο του Off-Broadway το 2013 και ήταν φιναλίστ για το Βραβείο Πούλιτζερ Δράματος το 2014, εκτός από το ότι κέρδισε το Βραβείο Lucille Lortel για Εξαιρετικό Μιούζικαλ, το Βραβείο Κριτικών Δράματος της Νέας Υόρκης για Καλύτερο Μιούζικαλ και το Βραβείο Obie για Μουσικό Θέατρο.

Το “Θανατάδικο” έκανε το ντεμπούτο του στο Broadway τον Απρίλιο του 2015 και κέρδισε πέντε Βραβεία Tony εκείνη τη χρονιά, συμπεριλαμβανομένου του Καλύτερου Μιούζικαλ. Παρά αυτές τις επιτυχίες και μια εντυπωσιακή σκηνική πορεία, το μιούζικαλ δέχτηκε κριτική επειδή η εκστρατεία μάρκετινγκ του δεν διευκρίνιζε την queer αφήγηση.

Το 2020, ο ηθοποιός Jake Gyllenhaal φέρεται να εξασφάλισε τα δικαιώματα προσαρμογής του θεατρικού μιούζικαλ σε μια ταινία στην οποία θα υποδυθεί τον πατέρα της Bechdel, Bruce. Εάν και όταν η ταινία προχωρήσει, είναι βέβαιο πως το film θα επεκτείνει την εμβέλειά της Bechdel.

Από αυτή τη λίστα λείπει το σπουδαίο “Μήπως είσαι μάνα μου” για το οποίο έρχεται εκτενές αφιέρωμα!