Ο αρχαιολόγος-συγγραφέας-podcaster Θοδωρής Παπακώστας, ο αγαπημένος μας Tiktoker Archaeostoryteller, μας εξηγεί γιατί οι αγγλόφωνοι δεν μπορούν να προφέρουν σωστά την ιαπωνική λέξη “τσουνάμι”, και πώς αυτό σχετίζεται με έναν Έλληνα!

Σε ένα βίντεο που ανέβασε στον προσωπικό του λογαριασμό στο TikTok, ο Archaeostoryteller εξηγεί ότι η πρώτη χρήση της λέξης “τσουνάμι” στα αγγλικά έγινε από τον Λευκάδιο Χερν, τον εθνικό ποιητή της Ιαπωνίας, ο οποίος είχε ελληνική καταγωγή από τη Λευκάδα. Επειδή η αγγλική γλώσσα δεν έχει λέξεις που να ξεκινούν με “TΣ”, το ταυ έγινε σιωπηλό, με αποτέλεσμα οι αγγλόφωνοι να προφέρουν τη λέξη ως “σουνάμι” αντί για “τσουνάμι”, όπως προφέρεται στα ιαπωνικά.

Τσουνάμι: Πώς προέκυψε η ονομασία του και τι είναι ακριβώς;

Διαβάζουμε στη Wikipedia:

Η ονομασία του, που αποτελεί διεθνή όρο, προέρχεται από τις ιαπωνικές λέξεις τσου-νάμι (tsu, 津, λιμάνι και nami, 波, κύμα), που θα μεταφραζόταν στα ελληνικά ως «κύμα του λιμανιού». Η ονομασία αυτή δόθηκε από τους Ιάπωνες, που πλήττονται συχνά από αυτά, λόγω του ότι δεν γίνονται αντιληπτά και δεν αποτελούν κίνδυνο για τα πλοία στην ανοιχτή θάλασσα, αλλά είναι πολύ καταστρεπτικά όταν φθάσουν σε παράλιες περιοχές.

Το τσουνάμι πολλοί το αποκαλούν παλιρροιακό κύμα (tidal wave) ή θαλάσσιο σεισμικό / σεισμογενές κύμα (seismic sea wave).

Ο πρώτος όρος είναι εντελώς λανθασμένος, καθώς αφορά την 6-ωρη περιοδική μετατόπιση υδάτινων μαζών της Γης λόγω των βαρυτικών επιδράσεων από τη Σελήνη και τον Ήλιο που τείνουν να παραμορφώνουν τη Γη και το καταφέρνουν στο ευκίνητο μέρος της, την υδρόσφαιρα. Αν και τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να μειώνεται η συχνότητα της χρήσης του όρου «παλιρροιακό κύμα», ωστόσο εξακολουθεί να αναφέρεται συχνά στα Μέσα Ενημέρωσης, πλην όμως οι επιστήμονες (ωκεανογράφοι) είναι αντίθετοι στη χρήση του όρου.

Ο δεύτερος όρος αποδίδει πιο σωστά το φαινόμενο, καθώς το τσουνάμι είναι παράγωγο οδεύον κύμα θραύσης, μεγάλης κλίμακας και μελετάται με σεισμολογικούς όρους. Ωστόσο, αγνοεί άλλες πιθανές αιτίες που ενδέχεται να προκαλέσουν τσουνάμι.

Παράλληλα, υπάρχει και ο όρος «Μετεο-τσουνάμι», για μεγάλα κύματα, που προκαλούνται από μετεωρολογικά φαινόμενα, που φυσικά όμως δεν έχουν σχέση με τα πραγματικά τσουνάμι. Επίσης, συχνά χρησιμοποιείται και ο άτυπος όρος «μεγα-τσουνάμι», που περιγράφει τα εξαιρετικά μεγάλα τσουνάμι (συνήθως τα ύψους άνω των 50 μέτρων).